प्रधान मंत्री जीवन ज्योति विमा योजना (पीएमजेजेबीवाय)

परिचय

• प्रधानमंत्री  जीवन ज्योति विमा योजना ही वित्त मंत्रालयाच्या अंतर्गत वित्तीय सेवा विभागाची जीवन विमा योजना आहे.
• ही एक सामाजिक सुरक्षा योजना आहे आणि पंतप्रधान श्री. नरेंद्र मोदी यांनी ९ मे २०१५ रोजी कोलकाता येथे लॉंच केली.
• प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजना सुरू करण्यामागील मुख्य उद्देश भारतातील लोकांना सामाजिक आणि आर्थिक सुरक्षा कवच  प्रदान करणे आहे.
• या योजनेला “प्रधानमंत्री जीवन विमा योजना” किंवा  “प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजना” असेही म्हणतात.
• विमा नसल्यास लोकांसाठी ही वार्षिक वायक्तिक जीवन विमा योजना आहे.
• प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजननेअंतर्गत विमाधारक व्यक्तीचे अकाली निधन झाल्यास नामांकित व्यक्तीला रु. २,००,०००/- ची आर्थिक मदत प्रदान केले जाईल.
• एखाद्या व्यक्तीचे मृत्यूचे कारण विचारात न घेत या योजनेअंतर्गत विम्याची रक्कम देय आहे.
• ही योजना भारतीय आयुर्विमा महामंडळ आणि बँका आणि पोस्ट ऑफिस यांच्या सहकार्याने इतर आयुर्विमा कंपन्या ऑफर करते.
• कोणत्याही आयुर्विमा कंपनीला त्यांच्या ग्राहकांसाठी योजना लागू करण्यासाठी गुंतवण्याचे ही बँक/ पोस्ट ऑफिसवर अवलंबून आहे.
• लाभार्थ्याला अत्यंत नाममात्र प्रिमियम रक्कम रु. ४३६/- दर वर्षी प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजनेसाठी भरावी लागेल.
• एखादी व्यक्ति आर्थिक वर्षात कोणत्याही वेळी प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजनेअंतर्गत स्वतःची नोंदणी करू शकते.
• प्रिमियम रक्कम ऑटो डेबिटद्वारे भरली जाईल.
• लाभार्थी त्यांच्या बँक किंवा पोस्ट ऑफिसला भेट देऊ शकतात आणि स्वतःला प्रधानमंत्री जीवनज्योति विमा योजनेअंतर्गत कव्हर करू शकतात.

फायदे

• प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजनेअंतर्गत विमा उतरवलेल्या व्यक्तीला खालील फायदे दिले जातील :-
  • रु. २,००,०००/- चे वैयक्तिक विमा संरक्षण.
  • अत्यंत नाममात्र प्रिमियम रु. ४३६/- प्रती वर्ष.
  • कोणत्याही कारणामुळे झालेला मृत्यू कव्हर करतो.
  • पॉलिसीधारकाचा मृत्यू झाल्यास, पॉलिसी धारकाच्या नॉमिनीला रु. २ लाख.

पात्रता निकष

• प्रयत्तेक भारतीय नागरिक पात्र आहे.
• व्यक्तीचे वय १८ ते ५० वर्षे दरम्यान असावे.
• लाभार्थीचे जनधन बँक खाते किंवा बचत खाते कोणत्याही बँकेत किंवा पोस्ट ऑफिसमध्ये असावे.
• बँक/पोस्ट ऑफिस खाते व्यक्तीला आधार क्रमांकाशी जोडलेले असावे.

योजनेचे प्रमुख वैशिष्ट्य

• ही एक सामाजिक सुरक्षा योजना आहे जी विशेषतः विमा नसल्यास गरीब आणि वंचित व्यक्तींवर केंद्रित आहे.
• लाइफ इन्शुरेंस फक्त १ वर्षांसाठी आहे, दर वर्षी १ जून ते ३१ मे पर्यन्त.
• योजनेचे वार्षिक नूतनीकरण तारख प्रत्येक आगामी वर्षात १ जून आहे.
• पॉलिसी धारकाच्या संमतीवर, प्रीमियमची रक्कम म्हणजे रु.४३६/- पॉलिसी धारकाच्या खत्यातून ऑटोडेबिट मोडमध्ये एकाच हपत्यात दिले जातील.
• या योजनेतून कधीही बाहेर पडलेली कोणतीही व्यक्ति नजीकच्या भविष्यात पुन्हा योजनेत सामील होऊ शकते.
• प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमायोजना जीएसटीमधून दूत देण्यात आली आहे.
• प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजनेत सामील होण्यासाठी आरोग्य अहवाल किंवा प्रमाणपत्र सादर करण्याची आवंशक्यता नाही.
• वयाची ५० वर्षे ओलांडलेली व्यक्ति या योजनेत स्वतःची नोंदणी करू शकत नाही.
• तथापि ऑटो डेबिट  सुविधेअंतर्गत या योजनेसाठी स्वतःची नोंदणी केलेल्या व्यक्तीचे वय ५५ वर्षांपर्यंत स्वयं नूतनीकरण होईल.
• व्यक्तीचे आधार कार्ड त्याच्या/ तिच्या बँक/ पोस्ट ऑफिस खात्याशी लिंक करणे अनिवार्य आहे.
• प्रधानमंत्री जीवन ज्योती विमा योजनेचा लाभ बँकेच्या शाखेत/ पोस्ट ऑफिसमध्ये वर्षातून कधीही किंवा नेटबँकिंग सुविधेद्वारे फॉर्म भरून घेता येईल
• पॉलिसीधारकाचा मृत्यू झाल्यास, नॉमिनीला रु २ लाखाची रक्कम मिळू शकते.
• जर कोणाही व्यक्तीची अनेक बँक खाती असतील तर अशा स्थितीत तो/ ती स्वतःच्या एका बँक खात्यातून योजनेचा लाभ घेऊ शकते.

अटी ज्यामध्ये कोणताही दावा देय नसेल

• लाभार्थी ५५ वर्षे वयाचा झाल्यावर.
• बँक/ पोस्ट ऑफिस खात्यात अपूर्ण शिल्लक.
• बँक/ पोस्ट ऑफिस खाते बंद करणे.
• जेव्हा कोणतीही व्यक्ति एकाच योजनेचा लाभ अनेक बँक खात्यांद्वारे घेते.

अर्ज फॉर्म

• प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजने अर्ज/ राज्यातील भाषेनुसार नावनोंदणी फॉर्म खालीलप्रमाणे आहेत :-
  • इंग्रजी.
  • हिन्दी. (हिन्दी)
  • बांगला.(বাংলা)
  • गुजराती. (ગુજરાતી)
  • कन्नड. (ಕನ್ನಡ)
  • मराठी. (मराठी)
  • ओडिया. (ଓଡ଼ିଆ)
  • तमिळ.(தமிழ்)
  • तेलुगू. (తెలుగు)

दावा फॉर्म

• विविध भाषांमध्ये प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजनेचे दाव्याचे फॉर्म खालील प्रमाणे आहेत :-
  • इंग्रजी.
  • हिन्दी(हिन्दी).
  • बांगला.(বাংলা)
  • गुजराती.(ગુજરાતી)
  • कन्नड. (ಕನ್ನಡ)
  • मराठी. (मराठी)
  • ओडिया. (ଓଡ଼ିଆ).

महत्वाच्या लिंक्स

• जनधन से जन सुरक्षा वेबसाइट.
• आर्थिक सेवा विभाग.
• प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजना मार्गदर्शक तत्वे.

संपर्क माहिती

• राष्ट्रीय टोल फ्री क्रमांक :-
  • १८००१८०११११.
  • १८००११०००१.