नमो ड्रोण दीदी योजना

परिचय

• नमो ड्रोण दीदी-योजना ही प्रधान मंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांनी ३० नोव्हेंबेर २०२३ ला विडियो कॉन्फ्रेंस द्वारे प्रक्षेपित केली.
• ही योजना सुरू करण्यामागचे मुख्य उद्देश म्हणजे बचत गटामधील महिला सदस्यांना जास्त कमवण्यासाठी एक साधन व माध्यम उपलब्ध करून देऊन त्यांना सक्षम बनवणे.
• ही योजना संपूर्ण देशात काही वेगळ्या नावानेही ओळखली जाते जसे “नमो ड्रोण दीदी योजना” किंवा “प्रधानमंत्री ड्रोण दीदी योजना” किंवा “पंतप्रधान ड्रोण दीदी योजना”.
• नमो ड्रोण दीदी योजना ही महिला बचतगटाच्या महिलांची प्रगती वाढवण्यासाठी सुरू करण्यात आलेली आहे ज्यामध्ये महिला बचत गटांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी एक माध्यम उपलब्ध करून दिले जाईल.
• भारत सरकार नमो ड्रोण दीदी योजनेद्वारे महिला बचत गटांना अनुदानित किमतीत ड्रोण वाटप करेल.
• ही ड्रोण महिला बचत गटाच्या सदस्यांना भाड्याने देण्यासाठी वापरता येतील.
• ड्रोण भाड्याने देण्याची सेवा ही शेतकऱ्यांना देण्यात जेल ज्यात शेतकरी द्रोणच्या मदतीने कृषि विभागात किटाकणशके किंवा खतांची फवारणी केली जाईल.
• यामुळे महिला बचत गटांना त्यांच्या सदस्यांसाठी अधिक कमवण्याची मदत होईल व शवटकऱ्यांचा ऑपरेशन कहा खर्चही कमी होईल आणि त्यामुळे कामाची क्षमता वाढेल.
• ड्रोण खरचायच्या ८०% सबसीडी किंवा जास्तीत जास्त रु. ८,००,०००/- महिला बचत गटांना नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत व्यावसायिक कारणाने ड्रोण खरेदी करण्यासाठी दिले जातील.
• ड्रॉनचा उर्वरित खर्चभागवण्यासाठी नॅशनल अॅग्रिकल्चर इंडिया फायनान्सिंग फॅसिलिटी (एआयएफ) द्वारे महिला बचटगटासाठी कर्ज सुविधा उपलब्ध आहे.
• एआयएफ द्वारे कर्जावर दे व्याजदर प्रयत्तेक वर्ष ३% आहे.
• सबसीडी रक्कम प्रदान करण्यापूर्वी बचत गटातील महिला सदस्यांना ड्रोण उडवण्याचे प्रशिक्षण दिले जाईल.
• नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत ड्रोणच्या खरेदीवर सबसीडीचा लाभ घेण्यासाठी ड्रोण उडवण्याचे प्रशिक्षण कार्यक्रम पूर्ण करणे बंधनकारक आहे.
• अंदाजा आहे की नमो ड्रोण दीदी योजनेच्या लाभार्थी रु. १,००,००० दर वर्षी नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत उपलब्ध झालेल्या ड्रोणच्या मदतीने अधिक कमाई मिळाऊ शकता
• फक्त महिला बचत गट हेच नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत ड्रोण खरेदीकरण्यासाठी दावा करू शकतात.
• लाभार्थी महिला त्यांच्या जवळच्या ग्राम पंचायत कार्यालय किंवा प्रधान मंत्री किसम समृद्धी केंद्रात अर्ज प्रक्रियेबद्दल किंवा नमो ड्रोण दीदी योजनेविषयी अधिक माहिती मिळवण्यासाठी संपर्क साधू शकतात.

योजनेचे फायदे

• नमो ड्रोण योजनेअंतर्गत महिला बचत गटांना भारत सरकार खाली दिलेले फायदे प्रदान करेल :-
  • ड्रोणच्या खरेदीवर महिला बचत गटातील महिलांना सबसिडी प्रदान करण्यात येईल.
  • ड्रोण किमतीच्या ८०% सबसिडी किंवा जास्तीत जास्त रु ८ लाख प्रदान केले जातील.
  • ड्रोणच्या उर्वरित किंमतीसाठी एआयएफ द्वारे कर्ज सुविधा उपलब्ध आहे.
  • कर्जावर नाममात्र ३% व्याजदर देय असेल.
  • ड्रोण उडवण्याचे प्रशिक्षण दिले जाईल.
  • महिला बचत गटाच्या महिला त्यांचे ड्रोण शेतकऱ्यांना सेवा देण्यासाठी भाड्याने वापरू शकतात.
  • बचत गटातील महिला ह्या अधिक रु. १ लाख कमाई दर वर्षी ड्रोणच्या मदतीने करू शकतात.

पात्रता निकष

• नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत ड्रोण घेण्यासाठी सबसिडी व कर्ज त्याच लाभार्थ्यानां प्रदान केलेजाईल जे खाली दिलेल्या अटी पूर्ण करतील :-
  • फक्त महिला बचत गटच अर्ज करण्यास पात्र.
  • ड्रोण फक्त कृषि विषयक उपक्रमासाठी भाड्याने वापरता येईल.

आवश्यक कागदपत्रे

• भारत सरकारच्या नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत द्रोणे खरेदीसाठी सबसीडी व कर्जाचा लाभ घेण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत :-
  • महिला बचत गट नोंदणी क्रमांक.
  • महिला सदस्य आधार कार्ड.
  • महीला बचत गटाच्या बँक खात्याची माहिती.
  • मोबाईल नंबर.

अर्ज कसा करावा

• शशनाने स्थापन केलेल्या जिल्हा समिती नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत पात्र असलेल्या महिला बचत गटांची निवड करेल.
• नमो ड्रोण दीदी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी फक्त नोंदणी केलेले महिला बचत गटच पात्र राहतील.
• जिल्हा समिति महिला बचत गटांची निवड ही थांच्या आर्थिक स्थितिवर आधारित आणि त्यांच्या समाजातील कामाच्या आधारे करेल.
• निवडलेल्या महिला बचत गटांची यादी ही जिल्हा समितीद्वारे केली जाणार आणि तसेच बचत गटांच्या प्रमुखाला निवडीची माहिती देण्यात येणार.
• नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत निवडलेल्या महिला बचत गटांनमधील सर्व महिला सदस्यांना ड्रोण कसे उडवायचे व इतर तांत्रिक गोष्टीचे प्रशिक्षण दिले जाणार.
• नमो ड्रोण योजनेमद्धे ड्रोण खरेदीसाठी सबसिडी व कर्ज प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यावरच दिले जाणार.
• महिला बचत गट त्यांच्या क्षेत्रातील शेतकऱ्यांना शेतीच्या कामांसाठी ड्रोण भाड्याने देऊन त्यांच्या कुटुंबासाठी अधिक उदरनिर्वाह्याची मदत करू शकतात.
• नमो ड्रोण दीदी योजनेअंतर्गत अधिक मदत मिळवण्यासाठी लाभार्थी महिला जवळच्या प्रधानमंत्री किसान समृद्धी केंद्र किंवा ग्राम पंचायत कार्यालयात संपर्क करू शकतात.

महत्वाच्या लिंक्स

• नमो ड्रोण दीदी योजना मार्गदर्शक तत्वे.

संपर्क माहिती

• नमो ड्रोण दीदी योजनेबद्दल अधिक माहितीसाठी बचत गटाच्या लाभार्थी महिला सदस्य त्यांच्या जवळच्या ग्रामपंचायत कार्यालयात किंवा किसान समृद्धी केंद्रात संपर्क साधू शकतात.