ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ (PMSBY)

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ

• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਇੱਕ ਦੁਰਘਟਨਾ ਬੀਮਾ ਸਕੀਮ ਹੈ।
• ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਸਕੀਮ ਦਾ ਨੋਡਲ ਵਿਭਾਗ ਹੈ।
• ਇਹ 1 ਜੂਨ 2015 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਬੀਮਾ ਕਵਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।
• ਇਸ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ :- "ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਸਕੀਮ" ਜਾਂ "ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂ "ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਬੀਮਾ ਸਕੀਮ।
• ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਬੀਮਾ ਕਵਰ ਹੈ।
• ਬੀਮਾਯੁਕਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਮੌਤ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ/ ਹੱਥ/ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਅੰਸ਼ਕ/ ਸਥਾਈ ਅਪੰਗਤਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
• 2,00,000/- ਰੁਪਏ ਇੱਕ ਪਾਲਿਸੀ ਧਾਰਕ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
• ਸਥਾਈ ਅਪੰਗਤਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 2,00,000/- ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਅਤੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਅੰਸ਼ਕ ਅਪੰਗਤਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 1,00,000/- ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।
• ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਨਿੱਜੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਵਰ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਲਈ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਨੂੰ 20/- ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।
• ਇਹ ਸਕੀਮ ਪਬਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਪੀਐਸਜੀਆਈਸੀਐਸ) ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਨਰਲ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
• ਇਹ ਸਬੰਧਤ ਬੈਂਕਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਧਾਨ-ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ।
• ਯੋਗ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
• ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨਗੇ।
• ਇਹ ਬੈਂਕ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਨਲਾਈਨ ਅਰਜ਼ੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਲਾਭ

• 1,00,000/- ਰੁਪਏ ਤੋਂ 2,00,000/- ਰੁਪਏ ਨਿੱਜੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਬੀਮਾ ਕਵਰ।
• 20/- ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦੀ ਰਕਮ ਬੁਹਤ ਘੱਟ ਹੈ।
• ਦੁਰਘਟਨਾ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਮੌਤ ਜਾਂ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਅੰਸ਼ਕ/ ਸਥਾਈ ਅਪੰਗਤਾ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
• ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਸਹਿਮਤੀ 'ਤੇ ਖਾਤਾ ਧਾਰਨ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਸਵੈ-ਡੈਬਿਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਹਨ :-

  ਲਾਭ ਦੀ ਸਥਿਤੀ	ਬੀਮੇ ਦੀ ਰਕਮ
  ਪਾਲਿਸੀ ਧਾਰਕ	2,00,000/- ਰੁਪਏ।
  ਕੋਈ ਵੀ ਪੂਰੀ ਅਪੰਗਤਾ :- ਦੋਨੋਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਅਤੇ ਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਨੁਕਸਾਨ। ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ। ਇੱਕ ਅੱਖ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ। ਹੱਥ ਜਾਂ ਪੈਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ।	2,00,000/- ਰੁਪਏ
  ਅੰਸ਼ਕ ਅਪੰਗਤਾ :- ਇੱਕ ਅੱਖ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਦਾ ਕੁੱਲ ਅਤੇ ਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਨੁਕਸਾਨ। ਇੱਕ ਹੱਥ ਜਾਂ ਇੱਕ ਪੈਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ।	1,00,000/- ਰੁਪਏ

ਯੋਗਤਾ ਮਾਪਦੰਡ

• 18 ਸਾਲ ਤੋਂ 70 ਸਾਲ ਦੇ ਉਮਰ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਯੋਗ ਹੈ।
• ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਦਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਜਨਧਨ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਜਾਂ ਸੇਵਿੰਗ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
• ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ਨੰਬਰ ਨਾਲ ਲਿੰਕ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਸਕੀਮ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ

• ਇਹ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਕੀਮ ਹੈ ਪਰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੀਮਾ ਰਹਿਤ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।
• ਜੀਵਨ ਬੀਮਾ ਕਵਰ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਜੂਨ ਤੋਂ 31 ਮਈ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ 1 ਸਾਲ ਲਈ ਹੈ।
• ਸਕੀਮ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਮਿਤੀ ਹਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਜੂਨ ਹੈ।
• ਪਾਲਿਸੀ ਧਾਰਨ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ 'ਤੇ, ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦੀ ਰਕਮ ਭਾਵ 20/- ਰੁਪਏ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਸੀ ਧਾਰਕ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਆਟੋ-ਡੈਬਿਟ ਮੋਡ ਰਾਹੀਂ ਕੱਟੇ ਜਾਣਗੇ।
• ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਨੇੜ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
• 70 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਤਹਿਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
• ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਲੰਿਕ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
• ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਬੈਂਕ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਅਰਜ਼ੀ ਫਾਰਮ ਭਰ ਕੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
• ਕੁਝ ਬੈਂਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਆਨਲਾਈਨ ਅਪਲਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
• ਪਾਲਿਸੀ ਧਾਰਕ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀ 2/- ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਕਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
• ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕਈ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਇੱਕ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਸਕੀਮ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਰਤਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਾਅਵਾ ਭੁਗਤਾਨਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ

• ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੁਰਘਟਨਾ ਬੀਮਾ ਰਾਸ਼ੀ ਲਈ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਉਹ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ :-
  • ਜਦੋਂ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਦੀ ਉਮਰ 70 ਸਾਲ ਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
  • ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਕਟੌਤੀ ਲਈ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਬਕਾਇਆ।
  • ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਬੰਦ ਕਰਨਾ।
  • ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕੋ ਸਕੀਮ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਅਰਜ਼ੀ ਫਾਰਮ

• ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਬਿਨੈ-ਪੱਤਰ/ ਨਾਮਾਂਕਣ ਫਾਰਮ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ :-
  • ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ।
  • ਹਿੰਦੀ (ਹਿੰਦੀ)।
  • ਬੰਗਲਾ (ਬੰਗਲਾ)।
  • ਗੁਜਰਾਤੀ (ਗੁਜਰਾਤੀ)।
  • ਕੰਨੜ।
  • ਮਰਾਠੀ।
  • ਉੜੀਆ।
  • ਤਮਿਲ।
  • ਤੇਲਗੂ।
  • ਪੰਜਾਬੀ।
  • ਅਸਾਮੀ।

ਦਾਅਵਾ ਫਾਰਮ

• ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਦੇ ਫਾਰਮ ਹਨ :-
  • ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ।
  • ਹਿੰਦੀ।
  • ਬੰਗਲਾ।
  • ਗੁਜਰਾਤੀ।
  • ਕੰਨੜ।
  • ਮਰਾਠੀ।
  • ਉੜੀਆ।
  • ਪੰਜਾਬੀ।
  • ਅਸਾਮੀ ।

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲਿੰਕ

• ਜਨ-ਧਨ ਸੇ ਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪੋਰਟਲ।
• ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿਭਾਗ।
• ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲਾ।
• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼।
• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੀਮਾ ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ।

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੋਲ ਫਰੀ ਨੰਬਰ

• 18001801111
• 1800110001.