महाराष्ट्र अटल बांबू समृद्धी योजना

परिचय

• अटल बांबू समृद्धी योजना महाराष्ट्र सरकारने २०१९ मध्ये पहिल्यांदा सुरू केली.
• ही योजना सुरू करण्यामागील मुख्य उद्देश म्हणजे जगभरात हॉट असलेल्या तीव्र हवामान बदलांना तोंड देणे आणि महाराष्ट्रात बांबू लागवडीला चालना देणे.
• त्यावेळी या योजनेत बांबूच्या रोपट्यांच्या देखभालीसाठी शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देण्याची तरतूद नव्हती.
• पण सन २०२४ मध्ये, अर्थ आणि उपमुख्यमंत्री श्री. अजित पवार यांनी अर्थसंकल्प पुरवणी विधानसभेत सादर करतांना या योजनेचे सुधारित फायदे जाहीर केले.
• अभ्यासानुसार, बांबूमध्ये तापमान नियंत्रण आणि नैसर्गिक हवामान बदलांना समर्थन देणारी वैशिष्टे आहेत.
• म्हणून महाराष्ट्रात अधिकाधिक बांबू लागवड आणि लागवडीला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी, महाराष्ट्र सरकारने अटळ बांबू समृद्धी योजनेचा लाभ वाढवला आहे.
• महाराष्ट्र शासनाचा वन विभाग हा या योजनेचा नोडल विभाग आहे.
• अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत १०,००० एकरपेक्षा जास्त खाजगी जमीन बांबू लावण्यासाठी वापरली जाईल अशी अपेक्षा आहे.
• महाराष्ट्र शासनाच्या अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना बांबू लागवड आणि देखभालीसाठी अनुदान दिले जाईल.
• शेतकऱ्याला बांबू रोपच्या देखभळीसाठी ३ वर्षांच्या कालावधीसाठी रु. ३५०/- प्रती रोप.
• रु. ३५०/- पैकी, ५०% सबसिडी म्हणजे अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत सर्व पात्र शेतकऱ्यांना रु. १७५/- रोप दिले जाईल.
• एक शेतकरी २ हेक्टर जमिनीत जास्तीत जास्त १२०० बांबूनची रोपे लावू शकतो, म्हणजे प्रती हेकतोर ६०० बांबू.
• रु. १७५/- सबसिडी ही खाली नमूद केलेल्या टप्यामद्धे  शेतकऱ्यांना अनुदान दिले जाईल :-
  • पहिले वर्ष :- रु.९०/-.
  • दुसरे वर्ष :- रु. ५०/-.
  • तिसरे वर्ष :- रु. ३५/-.
• शेतकरी बांबूची वाढलेली रोपे लाकूड व्यापऱ्यांना विकून पैसे कमवू शकतात.
• बांबूचे रोपटे एका रोपापासून दुसऱ्या रोपापर्यंत ५x४ मीटर अंतरावर लावणे बंधनकारक आहे.
• पात्र शेतकऱ्यांनी लागवडीनंतर जिओ टॅग केलेले फोटो महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळाला पाठवणे आवश्यक आहे.
• पहिल्या वर्षात, पुरवठा करण्यात आलेल्या बांबू रोपांची रक्कम कमी करून अनुदानाची रक्कम वितरित केली जाईल.
• या योजनेअंतर्गत अनुदानाचा लाभ घेण्यासाठी जीवंत बांबू रोपांची टक्केवारी दुसऱ्या आणि तिसऱ्या वर्षी ८०% पेक्षा जास्त असावी अन्यथा कोणतेही अनुदान दिले जाणार नाही.
• अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत अनुदानास पात्र असलेल्या बांबूच्या प्रजाती आहेत :- ऑक्सिटेनेंथारा स्टॉकसी, तुलडा, एस्पर, नूतन, ब्रँडिसी, बालकोआ आणि स्ट्रिकस.
• शेतकरी अटल बांबू समृद्धी योजनेच्या अधिकृत बांबू पुरवठादारांची यादी येथे पाहू शकतात.
• पात्र शेतकरी अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत बांबूच्या रोपट्याचे दर येथे पाहता येतील.
• पात्र शेतकरी अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत बांबू लागवडीसाठी अनुदानासाठी ऑनलाइन अर्जाद्वारे आणि ऑफलाइन अर्जाद्वारे अर्ज करू शकतात.
• महाराष्ट्र सरकारच्या अटल समृद्धी योजनेच्या अंतर्गत सब्सिडि ल अर्ज करण्याची अंतिम तारीख ३१-१०-२०२४ आहे.

योजनेचे फायदे

• महाराष्ट्र सरकारच्या अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना खालील फायदे मिळतील :-

  बांबू लागवड आणि देकभालीसाठी शेतकऱ्यांना अनुदान दिले जाईल. शेतकरी २ हेक्टर जमिनीत एकूण १२०० बांबूची रोपटे लावू शकतात. (१ हेक्टरसाठी ६०० रोप) शेतकऱ्यांना ३ वर्षांच्या कालावधीसाठी प्रती रोप रु. ३५०/- खर्च करावे लागतील. ५०% सबसिडी म्हणजे रु. ३५०/- पैकी रु. १७५/- प्रती रोप दिले जाईल. पहिल्या वर्षी रु. ९०/- ची, रु. ५०/- दुसऱ्या वर्षी आणि तिसऱ्या वर्षी रु. ३५/- सबसिडी प्रदान केली जाईल. खालीलपैकी कोणत्याही बांबूनच्या प्रजाती लावण्यासाठीच अनुदान दिले जाईल :- डेंड्रोकॅलेमस स्ट्रिकस. बांबुसा बालकोआ. डेंड्रोंकॅलेमस एस्पर. बांबुसा तुळदा. ऑक्सिटेनेंथारा स्टॉकसी.

टिश्यू कल्चर बांबूचे दर

• अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत लागवड करण्यास पात्र असलेल्या बांबूच्या विविध प्रजातींचे जिल्हानिहाय बांबू रोपांचे दर खालीलप्रमाणे आहेत :-
  

पात्रता अटी

• अटल बांबू समृद्धी योजनेच्या खालील पात्रता अटी पूर्ण करणाऱ्या शेतकाऱ्यांनाच बांबूच्या रोपट्याच्या लागवडीवर अनुदान दिले जाईल :-
  • फक्त महाराष्ट्रातले शेतकरीच अर्ज करण्यास पात्र.
  • ज्या शेतकऱ्यांनजवळ कमीत कमी 2 हेक्टर इतकी शेतजमीन असावी.

आवश्यक कागदपत्रे

• महाराष्ट्र अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी आणि लाभ मिळवण्यासाठी तुम्ही अर्ज करत असतांना खालील महत्वाची कागदपत्रे आवश्यक आहेत :-
  • आधार कार्ड.
  • मतदान आयडी.
  • शेती जमीन विक्री कराराची प्रत/मालकी करार.
  • ७/१२ उतारासाठी.
  • भाडेकरू शेतकऱ्याच्या बाबतीत भाडे करार किंवा भाडेपट्टि करार.
  • बँक खाते तपशील.
  • पासपोर्ट साइज फोटो.
  • SHGs, सहकारी संस्था आणि एनजीओ च्या बाबतीत, संस्था नोंदणी फॉर्म/ परवाना आवश्यक असेल.

अर्ज कसा करावा

• महाराष्ट्रातील शेतकरी बांबूच्या लागवडीसाठी अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत अनुदानासाठी खालील २ मार्गांनी अर्ज करू शकतात :-
  • अटल बांबू समृद्धी योजना ऑनलाइन अर्ज याद्वारे.
  • अटल बांबू समृद्धी योजना ऑफलाइन अर्ज याद्वारे.

ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया

• शेतकरी अटल बांबू समृद्धी योजनेसाठी ऑनलाइन अर्जाद्वारे अर्ज करू शकतात.
• अटल बांबू समृद्धी योजनेच्या ऑनलाइन अर्ज महाराष्ट्र फॉरेस्ट पोर्टलवर उपलब्ध आहे.
• पोर्टला भेट द्या आणि अटल बांबू समृद्धी योजना निवडा.
• अटल बांबू समृद्धी योजनेच्या ऑनलाइन अर्जमध्ये खाली नमूद केलेले तपशील भरा :-
  • वैयक्तिक माहिती.
  • जमिनीचा तपशील.
  • बांबू प्रजाती तपशील.
  • बँक खाते तपशील.
  • आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
• भरलेल्या अर्जाचे काळजीपूर्वक पूर्वावलोकन करा आणि सर्व तपशील तपास.
• आता,अटल बांबू समृद्धी योजना अर्ज सबमिट करण्यासाठी सबमिट बटणावर क्लिक करा.
• सबमिट केलेल्या अर्जाची पडताळणी वन अधिकाऱ्यांकडून केली जाईल.
• त्यानंतर निवडलेल्या शेतकऱ्यांना महाराष्ट्र सरकारच्या अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत बांबूच्या रोपांच्या देखभालीसाठी वार्षिक अनुदान मिळेल.
• ऑनलाइन अर्ज ३१ ऑक्टोबर २०२४ पर्यंत थेट आहे.

ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया

• शेतकऱ्यांसाठी ऑफलाइन अर्जाद्वारे अटल बांबू समृद्धी योजनेसाठी अर्ज करण्याची सुविधाही उपलब्ध आहे.
• अटल बांबू समृद्धी योजनेचा ऑफलाइन अर्ज महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळाच्या जिल्हा कार्यालयात विनामूल्य उपलब्ध आहे.
• अर्जामध्ये तपशील काळजीपूर्वक भरा.
• अर्जासोबत सर्व आवश्यक कागदपत्रे जोडा.
• बांबू विकास मंडळाच्या त्याच जिल्हा कार्यालयात सर्व कागदपत्रांसह अटल बांबू समृद्धी योजना अर्ज सबमिट करा.
• संबंधीत अधिकारी सबमिट केलेल्या अर्जांची आणि कागदपत्रांची पडताळणी करतील.
• बांबू लागवडीच्या जागेचे ग्राउंड व्हेरिफिकेशनही अधिकारी करतील.
• सर्व पडताळणीनंतर अनुदानाची रक्कम थेट लाभार्थी शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात हस्तांतरित केली जाईल.
• पात्र शेतकरी या योजनेसाठी ३१-१०-२०२४ रोजी किंवा त्यापूर्वी अर्ज करू शकतात.

टिश्यू कल्चर केलेले बांबू रोपटे पुरवठादार

• खाली नमूद केलेले पुरवठादार अटल बांबू समृद्धी योजनेअंतर्गत टिश्यू कल्चर केलेल्या बांबूच्या रोपट्यांचा पुरवठा करतील :-

  पुरवठादाराचे नाव	संपर्क माहिती
  ग्रोमोर बायोटेक लिमिटेड ४१बी SIPCOT फेज II, होसुर, कृष्णगिरी जिल्हा, तामिळनाडू	ईमेल :- barathigrowmore@yahoo.com फोन :- ९४४३०००००३
  इश्वेद बॉयोटेक प्रायवेट लिमिटे, बी/२/५०४, प्राईड rरिजन्सी नं.२११/२, विमान नगर, पुणे - ४१११०१४.	ईमेल :- sanjay.patil@ishvedbiotech.com फोन :- ८५५१९५९५४७७७.
  सीमा बायोटेक प्रायवेट लिमिटेड, गेट क्रमांक ५२४/बी, वाठार-वारणा नगर रोड, तळसांडे, ता. हातकणंगले, जिल्हा- कोल्हापूर - ४१६११२.	ईमेल :- seemabiotechpvtltd@gmail.com फोन :- ९८८१५४७६२२

महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळाचे समन्वयक

• महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळाचे समन्वयक अटल बांबू समृद्धी योजनेबाबत काही मदत असल्यास शेतकरी महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळ समन्वयकांच्या खालील क्रमांकांवर संपर्क साधू शकतात :-
  

महत्वाचे फॉर्म

• महाराष्ट्र अटल बांबू समृद्धी योजना ऑफलाइन अर्ज.
• महाराष्ट्र अटल बांबू समृद्धी योजना हमीपत्र.

महत्वाच्या लिंक्स

• महाराष्ट्र अटल बांबू समृद्धी योजना ऑनलाइन अर्ज.
• महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळाचे संकेतस्थळ.
• महाराष्ट्र फॉरेस्ट पोर्टल.
• महाराष्ट्र वन विभागाचे संकेतस्थळ.
• महाराष्ट्र अटल बांबू समृद्धी योजना बांबूचे दर.
• महाराष्ट्र अटल बांबू योजना रोपटे पुरवठादार.
• महाराष्ट्र अटल बांबू समृद्धी योजना मार्गदर्शक तत्वे.

संपर्काची माहिती

• महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळ हेल्पलाइन नंबर:-
  • ०७१२-२९७०५६२.
  • ९४०३९३४७०९.
• महाराष्ट्र बांबू विकास मंडळ हेल्पडेस्क ईमेल :- mahabamboo@mahaforest.gov.in.
• बांबू विकास मंडळ, महाराष्ट्र,
  काटोल रोड टोल नाक्याच्या बाजूला,
  काटोल रोड, मकरधोकडा,
  नागपूर - ४४००१३.